ضرورت بازتعریف نقش دانشجو در سیاست‌گذاری فرهنگی

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی واحد البرز، محمود علیگو، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی، صادق زینالی، مدیرکل راهبری امور فرهنگی و علیرضا سامانی، مدیرکل برنامه‌ریزی معاونت فرهنگی این نهاد، یکشنبه پنجم مرداد با حضور در دفتر جهاد دانشگاهی واحد البرز، با غلامرضا اسکندریان، رئیس این واحد و احمدرضا فیروزی، معاون فرهنگی آن دیدار و گفت‌وگو کردند.

علیگو در این نشست با بیان اینکه نیروی انسانی به ویژه دانشجویان، اصلی‌ترین سرمایه جامعه هستند، گفت: ما باید از توان دانشجویان استفاده مضاعف کنیم و آن‌ها را به جایگاه اصلیشان یعنی گروه‌های مرجع جامعه بازگردانیم.

وی افزود: امروز دیگر جامعه نمی‌تواند بدون برنامه‌ریزی و آگاهی رشد کند. این آگاهی باید از دل دانشگاه‌ها و مراکز علمی استخراج و به جامعه تزریق شود. وظیفه ما به عنوان بخش فرهنگی جهاد دانشگاهی این است که این مسیر را هموار کنیم تا نسل جوان بتواند نقش مؤثر و سازنده خود را در جامعه ایفا کند.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی با تأکید براینکه متأسفانه طی سال‌های اخیر جایگاه دانشجویان در جامعه کمرنگ شده است، گفت: بازگرداندن این جایگاه به کمک برنامه‌ریزی‌های دقیق و استراتژیک یکی از اولویت‌های حوزه فرهنگی جهاد دانشگاهی است.

وی توضیح داد: یکی از برنامه‌های محوری ما در این حوزه، دانشجویی شدن برنامه‌هاست. یعنی باید تمامی برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی متناسب با نیازها، خواسته‌ها و شرایط دانشجویان طراحی و اجرا شود. این یعنی همه فعالیت‌ها باید حول محور دانشجو بچرخند و ما باید به این گروه اهمیت ویژه دهیم.

علیگو با تأکید بر ضعف‌ها و کاستی‌های موجود در سیستم فرهنگی، به نبود پیوست‌های جذب، نگهداشت، شبکه‌سازی و بهره‌مندی از ظرفیت دانشجویان اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات ما در برنامه‌های فرهنگی، نبود ساختارهای منسجم برای جذب و حفظ دانشجویان در برنامه‌هاست. بسیاری از برنامه‌ها صرفاً اجرا می‌شوند و بعد از پایان، پیگیری برای نگهداشت و شبکه‌سازی میان دانشجویان و بهره‌مندی مستمر از ظرفیت آنان وجود ندارد. ما نیازمند یک سیستم یکپارچه هستیم که بتواند این چهار مؤلفه را بطور مستمر دنبال کند و در کنار آن تعالی فرهنگی را نیز مدنظر قرار دهد. این پنج راهبرد، اساس برنامه‌های فرهنگی جهاد دانشگاهی در دوره جدید است.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی توضیح داد: مسابقات و جشنواره‌ها زمانی به موفقیت واقعی دست پیدا می‌کنند که اثرات فرهنگی آن‌ها ماندگار باشد. باید تلاش کنیم خروجی فعالیت‌ها به شکل محتواهای غنی، عمیق و اثرگذار تولید شود که بتواند پیام‌های فرهنگی را بدرستی به مخاطبان منتقل کند. در این راستا، واحد هنری جهاد دانشگاهی با امکانات استودیویی پیشرفته و تخصصی، ظرفیت بسیار بالایی برای خلق محتواهای فرهنگی اصیل و ماندگار دارد که باید از این ظرفیت بیشترین بهره‌برداری صورت گیرد.

این مسئول در پایان به ظرفیت‌های مغفول‌مانده استان البرز اشاره کرد و گفت: استان البرز با داشتن استعدادها و پتانسیل‌های فراوان در حوزه فرهنگی، هنری و انسانی، یکی از ظرفیت‌های مهم کشور است که تا کنون به درستی شناخته نشده و مورد بهره‌برداری قرار نگرفته است. ما در جهاد دانشگاهی به دنبال آن هستیم که این ظرفیت‌ها را شناسایی کرده و با برنامه‌ریزی‌های هدفمند، آن‌ها را بعنوان فرصت‌های طلایی در توسعه فرهنگی کشور به کار بگیریم.

جهاددانشگاهی البرز باید گره‌گشای مسائل فرهنگی استان باشد

صادق زینالی مدیرکل راهبری امور فرهنگی جهاددانشگاهی هم در این نشست با اشاره به تحولات ساختاری استان البرز طی دو دهه گذشته، گفت: این استان با تجربه یک جهش توسعه‌ای پرشتاب، به نقطه‌ای رسیده است که دیگر نمی‌توان آن را صرفاً به‌عنوان حاشیه تهران تعریف کرد. البرز امروز یک استان کلیدی با مختصات ژئوپلیتیکی، فرهنگی و اجتماعی مستقل است که نیاز به سیاست‌گذاری دقیق و آینده‌نگرانه دارد.

وی افزود: با توجه به تحولات گسترده‌ای که در استان البرز رخ داده است جهاددانشگاهی می‌تواند حضور و نقش‌آفرینی خود را در حوزه‌های مختلف به‌ویژه مسائل فرهنگی و اجتماعی پررنگ‌تر کند. این تحولات صرفاً کالبدی یا اقتصادی نیستند، بلکه پیامدهای عمیق اجتماعی و فرهنگی نیز به همراه دارند که اگر نهادهایی مانند جهاددانشگاهی به آن‌ها ورود نکنند، ممکن است در آینده با بحران‌های هویتی، گسست اجتماعی و چالش‌های بین‌نسلی مواجه شویم. از این‌رو جهاد با تکیه بر ظرفیت علمی، پژوهشی و میدانی خود، می‌تواند نقش هدایتگر در شناسایی مسائل فرهنگی، تدوین راهکارهای مداخله‌گرایانه و پیوند دادن نخبگان دانشگاهی با بدنه اجتماعی استان ایفا کند.

وی افزود: تاکنون فعالیت‌های فرهنگی متعددی در استان انجام شده است اما برای آن که به بسیاری از دغدغه‌های  فرهنگی البرز پاسخ دهیم، می‌توانیم استراتژی فرهنگی متناسبی با موقعیت‌های جدید تعریف کنیم.

مدیرکل راهبری امور فرهنگی جهاددانشگاهی در ادامه با بیان اینکه چالش‌هایی نظیر آسیب‌های اجتماعی، حاشیه‌نشینی، تنوع قومی و فرهنگی، و مسئله حضور اقشار به حاشیه‌رانده‌شده هنوز در البرز به قوت خود باقی است، تاکید کرد: این موارد، مسائل گذرا نیستند. حتی اگر مدیریت استان تغییر کند، این چالش‌ها همچنان باقی خواهند ماند. بنابراین نهادهایی مانند جهاددانشگاهی باید به‌طور مستمر در این زمینه‌ها فعالیت کنند.

زینالی بیان کرد: البرز، استانی در حال گذار است؛ گذار از مهاجرپذیری صرف به مقصدی نهایی برای سکونت، سرمایه‌گذاری و زیست پایدار. در چنین شرایطی، توسعه صرفاً به معنای افزایش زیرساخت یا ساخت‌وساز نیست، بلکه باید به کیفیت زندگی، انسجام اجتماعی، هویت فرهنگی و سرمایه انسانی توجه کرد. این همان نقطه‌ای است که نهادهایی چون جهاددانشگاهی باید نقش‌آفرینی کنند؛ نه به‌عنوان یک بازیگر حاشیه‌ای، بلکه به‌عنوان نهادی مرجع که می‌تواند پیونددهنده دانشگاه، جامعه، مدیریت شهری و بخش خصوصی باشد و باید با نگاهی مسئله‌محور، بین‌رشته‌ای و آینده‌نگر، در این مسیر پیش‌رو قرار گیرد و از ظرفیت‌های علمی برای حل مسائل بومی و ساخت آینده‌ای پایدار در البرز بهره‌برداری کند.

توانمندسازی از پژوهش تا آموزش؛ رویکرد جامع جهاددانشگاهی البرز

غلامرضا اسکندریان رئیس جهاددانشگاهی البرز هم با تأکید بر اینکه توانمندسازی نه تنها در حوزه پژوهش، بلکه در تمام ابعاد فرهنگی، آموزشی و خدمات تخصصی، محور اصلی فعالیت‌های این مجموعه است، گفت: این رویکرد جامع ضامن ارتقای کیفیت آموزش و پژوهش و پاسخگویی به نیازهای جامعه است.

اسکندریان، در این نشست با بیان اینکه توانمندسازی محور اصلی تمام فعالیت های این مجموعه است، گفت: ما توانمندسازی را نه‌تنها در سطح پژوهش، بلکه در تمام ابعاد فرهنگی، آموزشی و خدمات تخصصی دنبال می‌کنیم. در حوزه پژوهش، تمرکز ما بر توانمندسازی ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های حاشیه‌ای است و پروژه‌هایی در این زمینه به مرحله اجرا رسیده‌اند.

وی افزود: در بخش آموزش نیز تلاش کرده‌ایم فرآیند توانمندسازی را از سنین پایین آغاز کنیم. جامعه هدف ما شامل گروه‌های سنی مختلف است و سعی کرده‌ایم متناسب با نیاز آموزش‌های عمومی، تخصصی و اشتغال‌محور به آنها ارائه دهیم.

اسکندریان با بیان اینکه تمرکز درآمدی جهاددانشگاهی البرز در سال‌های گذشته عمدتاً از محل آموزش‌های عمومی بوده است، گفت: از سال گذشته با هدف اثرگذاری بیشتر، رویکردمان را به سمت آموزش‌های تخصصی و مهارت‌محور سوق داده‌ایم. در حوزه زبان، که پیش‌تر ۹۰ درصد سبد آموزش را تشکیل می‌داد، سیاست‌گذاری جدید بر این اساس بنا شد که سالانه ۱۰ درصد از ظرفیت به آموزش‌های نو و متناسب با نیاز بازار کار اختصاص یابد.

این مسئول توضیح داد: حوزه‌هایی مانند آموزش پزشکی و دوره‌های اشتغال‌محور اکنون جایگاه پررنگ‌تری در برنامه‌های ما پیدا کرده‌. این تغییر رویکرد نه‌تنها به ارتقای کیفیت آموزش منجر شده، بلکه پاسخ به نیازهای واقعی جامعه و بازار را نیز ممکن کرده است.

رئیس جهاددانشگاهی البرز در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به پروژه‌های پژوهشی جاری این نهاد گفت: گروه‌های پژوهشی ما در حال بررسی و اجرای طرح‌هایی در زمینه ارتقای زیست‌پذیری اجتماعی هستند. گروه آسیب‌شناسی اجتماعی، منشأ و بروز آسیب‌ها در فضاهای شهری و اجتماعی را بررسی می‌کند و همزمان، گروه‌های علوم شناختی با تمرکز بر علوم اعصاب، در حال مطالعه و ارتقای کیفیت تعامل و کنشگری شهروندان هستند.

اسکندریان در ادامه گفت: جهاددانشگاهی البرز در کنار فعالیت‌های پژوهشی و آموزشی، به توسعه خدمات تخصصی نیز توجه جدی دارد. یکی از مراکز مرکز مشاوره این نهاد است. این مرکز توانسته است با ارائه خدمات روان‌شناختی و مشاوره‌ای، مخاطبان خاص خود را جذب کند. همچنین، نمایندگی بانک خون بند ناف جهاددانشگاهی البرز نیز با عملکرد مطلوب خود در زمره پنج مرکز برتر کشور قرار گرفته است.

این مسئول توضیح داد: متأسفانه هنوز بسیاری از نهادها و حتی جامعه دانشگاهی از ظرفیت‌های واقعی جهاددانشگاهی اطلاعی ندارند. واقعیت این است که فعالیت‌های جهاددانشگاهی محدود به چند پروژه آموزشی نیست. ما به‌صورت تخصصی در حال کار روی موضوعاتی مانند تعامل دانشگاه و صنعت، کاربست پایان‌نامه‌ها در حل مسائل اجرایی و پیوند میان دانش و مهارت هستیم.

وی البرز در ادامه با اشاره به برگزاری جشنواره امیرکبیر گفت: طی چهار سال گذشته، این جشنواره به بستری برای شناسایی و حمایت از پایان‌نامه‌های کاربردی تبدیل شده است. سال گذشته، با مشارکت ۹۲ دستگاه اجرایی و ۷۰ دانشگاه، پایان‌نامه‌های متعددی بررسی و پس از داوری برگزیدگان معرفی شدند.

رئیس جهاددانشگاهی البرز در پایان خاطرنشان کرد: با وجود محدودیت‌های مالی و منابع، تلاش کرده‌ایم که پروژه‌های مهمی را پیش ببریم اما استمرار و توسعه چنین پروژه‌هایی بدون حمایت مالی و معنوی مناسب امکان‌پذیر نیست. جهاددانشگاهی البرز به عنوان نهادی دانش‌بنیان و متکی بر تخصص‌های میان‌رشته‌ای، آماده همکاری و اجرای طرح‌های کاربردی است اما نیازمند همراهی و پشتیبانی از سوی دستگاه‌های دولتی، بخش خصوصی و جامعه علمی کشور است.

جهاد دانشگاهی البرز به‌دنبال اثرگذاری واقعی است

احمدرضا فیروزی معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی واحد البرز هم گفت: آنچه ما در جهاد دانشگاهی دنبال می‌کنیم، فعالیت فرهنگی از جنس تعهد و دغدغه است، رویکرد ما مبتنی بر فهم واقعی مسائل نسل جوان، تحلیل اجتماعی و ایجاد جریان‌های ماندگار فکری در بستر دانشگاه است.

فیروزی در این نشست اظهار کرد: مسیر فعالیت‌های فرهنگی ما در جهاد دانشگاهی البرز، مسیری برخاسته از درک عمیق از مسئولیت اجتماعی دانشگاه‌ها و دغدغه‌مندی نسبت به تحولات فکری، روانی و هویتی نسل جوان است.

وی افزود: ما در این مسیر، آگاهانه از اجرای برنامه‌های پرزرق‌ و برق، نمایشی و صرفاً مناسبتی پرهیز کرده‌ایم و سعی داشته‌ایم با تکیه بر دانش، تحلیل و رویکرد مسئله‌محور، فضاهایی برای تعمیق اندیشه، گفت‌وگوی علمی و درک پدیده‌های اجتماعی فراهم کنیم. فعالیت‌های ما نه مقطعی، که زنجیره‌ای، هدفمند و به‌دور از هیاهو بوده‌ تا اثرگذاری واقعی در بستر دانشگاه اتفاق بیفتد.

فیروزی با اشاره به برخی از این برنامه‌ها، گفت: سلسله‌ نشست‌های «باورها، آرزوها و اراده‌ها»، تحلیل و نقد جریان‌های معنوی معاصر با عنوان «بررسی عرفان‌های نوظهور» با حضور اساتید برجسته فلسفه دین و روان‌شناسی، نشست‌های تخصصی سعدی‌پژوهی، حافظ‌خوانی، و محافل تفسیر قرآن را می‌توان به‌عنوان نمونه‌هایی از برنامه‌هایی دانست که در آن‌ها، دانشجو به‌عنوان مخاطب جدی و فعال مشارکت داشته است.

وی ادامه داد: در کنار این نشست‌ها، برنامه‌هایی مانند یک «جرعه شعر» با حضور دکتر مصطفی علیپور در قالب ۱۶ جلسه و مجموعه نشست‌هایی با موضوع خودکشی و تحلیل روان‌شناختی آن با حضور دکتر ربابه نوری نیز در دستور کار قرار گرفت و اجرایی شد.

فیروزی با تأکید بر اینکه فعالیت‌های این واحد فقط محدود به استان البرز نبوده است، گفت: جهاد دانشگاهی البرز طی سال‌های گذشته در برنامه‌های ملی نیز حضوری فعال داشته و در کنار سایر واحدهای جهاد دانشگاهی، نقش‌آفرینی قابل توجهی داشته است. برگزاری مسابقات ملی کتاب‌خوانی «آفتاب»، مشارکت در «کنگره ملی اندیشه‌های فرهنگی» و خلق رویدادی همچون «جشنواره ملی نوآوری‌های فرهنگی دانشجویان» تنها بخشی از این دستاوردهاست.

وی درباره جشنواره ملی نوآوری‌های فرهنگی دانشجویان که در سال ۱۳۹۴ برگزار شد، گفت: این جشنواره نقطه عطفی در تغییر نگرش نسبت به نوآوری فرهنگی در دانشگاه‌ها بود. در این رویداد، گفتمانی نو درباره پیوند فرهنگ با فناوری، خلاقیت و کارآفرینی ایجاد شد که زمینه‌ساز شکل‌گیری مراکز رشد فرهنگی و طرح‌های فناورانه با ماهیت فرهنگی در دانشگاه‌ها شد.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی البرز افزود: چهار دوره جشنواره ملی «امیرکبیر» با هدف ایجاد پیوند میان دانشگاه، صنعت و جامعه، با همکاری اتاق بازرگانی البرز و بنیاد نخبگان برگزار شد، رویدادی که در آن ظرفیت‌های علمی، فرهنگی و اقتصادی در یک بستر مشترک برای پاسخگویی به نیازهای روز جامعه به کار گرفته شدند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به اقدامات فرهنگی این واحد در واکنش به جنگ ۱۲ روزه اخیر رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه اشاره کرد و گفت: در این ایام، مجموعه‌ای از اقدامات آگاهی‌بخش و تحلیلی توسط جهاد دانشگاهی البرز طراحی و اجرا شد. انتشار مجموعه‌ای از مطالب تحلیلی روان‌شناختی در قالب اینفوگرافی، با همکاری روان‌شناسان و متخصصان سلامت روان، گامی در راستای تبیین اثرات جنگ بر روان جامعه جهانی بود.

فیروزی با اشاره به پویش فرهنگی «آیین ققنوس» گفت: این پویش که در ابتدا در سطح استان آغاز شد، با استقبال عمومی و مشارکت اقشار مختلف، به سطح ملی ارتقا یافت و هم‌اکنون در مرحله داوری نهایی قرار دارد. این پویش کوشید تا از دل بحران، مفاهیمی چون امید، مقاومت و بازسازی فرهنگی را بازخوانی و بازنمایی کند.

وی همچنین از راه‌اندازی پویش «اینا رو نگفته بودم» خبر داد و گفت: این پویش با هدف ثبت روایت‌های نسل نوجوان از جنگ، طراحی شد. نوجوانان گروه سنی ۸ تا ۱۸ سال با بهره‌گیری از زبان انگلیسی، برداشت‌ها، احساسات و نگرش‌های خود نسبت به جنگ را در قالب متونی کوتاه بیان کردند؛ تلاشی که در واقع تمرینی برای تقویت روایت‌گری فرهنگی و تربیت نسل روایت‌گر است.

انتهای پیام